Chargeback Nedir?

Chargeback (Ters İbraz) Nedir?

Chargeback, kart hamisinin (müşterinin) kartı ile yapılan bir işleme itiraz etmesi ve bankası üzerinden ödemenin geri alınmasını talep etmesidir. Türkçe’de ters ibraz olarak da kullanılır. Kartlı ödeme ekosisteminde; kart hamisi, kartı çıkaran banka (issuer),üye iş yeri bankası/ödeme kuruluşu (acquirer) ve iş yeri (satıcı) arasında işler. Amaç, yetkisiz, hatalı veya ayıplı işlemlerin adil biçimde geri döndürülmesidir.

Chargeback Ne Demek? Hangi Durumlarda Gündeme Gelir?

• Kart sahibinin işlemi tanımaması (yetkisiz kullanım, fraud şüphesi)

• Ürünün/hizmetin teslim edilmemesi veya vaade uymaması

• Çifte çekim, yanlış tutar, iptal/iade yapılmaması

• İşlem belgesinde eksiklik (slip, sözleşme, teslimat kanıtı yokluğu)

• Kurallara aykırılık (ör. işyeri MCC uyumsuzluğu, yasak ürün vb.)

Not: Kart sahibi işlemi tanıyor olsa dahi “friendly fraud” denen, teslim aldığı ürüne rağmen iade talep ettiği kötüye kullanım türleri de görülür.

Chargeback Nasıl Yapılır? (Adım Adım Süreç)

1. İtiraz: Kart sahibi bankasına başvurur (chargeback başvurusu).

2. İnceleme: Issuer temel kontrolleri yapar; gerekli görürse itirazı chargeback olarak acquirer’a gönderir.

3. Temsil / İtiraza Cevap (Representment): İş yeri, delilleriyle itiraza karşı savunma sunar (fatura, sözleşme, kargo/teslim kanıtı, IP/cihaz izi, 3D Secure doğrulama, işlem kayıtları).

4. Pre-Arbitration (Ön Tahkim): Taraflar anlaşamazsa bir üst faz.

5. Arbitration (Tahkim): Ağ (Visa/Mastercard) kurallarına göre nihai karar.

6. Sonuç: Ücretin kart sahibine iadesi kalıcı olur veya iş yerinde kalır.

Chargeback İtiraz Süresi

Ağ kurallarına göre değişmekle birlikte kart sahibinin itirazı için genelde işlem tarihinden itibaren belirli bir gün sayısıbulunur (sıklıkla 60–120 gün bandında; kategoriye göre farklılık gösterebilir). İş yerinin cevap süresi ise çok daha kısadır (çoğunlukla 7–14 gün). Bankanız/ödeme kuruluşunuzun takvimini esas alın.

Chargeback Kuralları ve Kodlar

Her itiraz bir sebep kodu ile taşınır (ör. ürün teslim edilmedi, fraud, işleme onay yok vb.). Kod; sunmanız gereken kanıt türünü ve savunma stratejisini belirler. İş yerleri için doğru kodu anlamak, uygun belgeleri zamanında sunmak kritik önemdedir.

Uluslararası Visa ve Mastercard Chargeback Kuralları

Uluslararası chargeback kuralları, Visa/Mastercard şemalarınca yayınlanır ve düzenli güncellenir. Temel ilkeler:

• Delil esaslı karar (teslimat ve onay ispatı)

• Takvim sıkılığı (deadline’lara uyum)

• Kategoriye özgü gereklilikler (ör. dijital teslimatta IP/cihaz, indirme/kullanım logları)

• Tekrar itirazın sınırları (pre-arb ve arb şartları)

Bankanız/ödeme kuruluşunuz, güncel şema kılavuzları ve sebep kodu gereklilikleri konusunda sizi yönlendirir.

3D Secure ve Chargeback İlişkisi (3D Secure Chargeback)

3D Secure 2.x ile kart sahibinin bankasında yaptığı güçlü kimlik doğrulama (SCA) gerçekleşmişse, pek çok yetkisiz işlem itirazında sorumluluk iş yerinden bankaya (issuer) kayabilir (liability shift).
Ancak 3DS, her senaryoda chargeback’i tamamen ortadan kaldırmaz:

• Ayıplı/eksik ürün, teslim edilmedi gibi hizmet anlaşmazlıklarında 3DS tek başına kalkan değildir.

• 3DS’siz legit işlemlerde de doğru kanıtlarla savunma yapılabilir. En iyi yaklaşım: 3DS + güçlü kayıt/teslimat ispatı.

POS Tarafında Chargeback (Chargeback POS)

Fiziki POS işlemlerinde imza/EMV chip & PIN/temassız işlem kuralları ve slip bütünlüğü önemlidir. Sanal POS için ise 3DS, IP/cihaz parmak izi, adres/doğrulama kayıtları, teslimat kanıtları belirleyicidir.
POS orkestrasyonu kullanan iş yerleri, ağ/kural uyumunu yüksek tutarak riskleri azaltır.

Chargeback Başvurusu Nasıl Yapılır? (Müşteriler İçin)

• Kart hareketinizi kontrol edin; işlem tanımsızsa bankanıza ulaşın.

• İtiraz formu ve gerekli bilgileri sağlayın (işlem tarihi, tutar, itiraz nedeni).

• Bankanız süreci ilerletir; sizden ek belge istenebilir.

• Sonuca göre iade kalıcı olur veya reddedilebilir.

İş Yerleri İçin: Chargeback Riskini Azaltma Rehberi

Önleme (Prevention):

• 3D Secure 2.x varsayılan yapın; risk tabanlı doğrulama kullanın.

• Açık ve görünür iade/iptal politikası, iade süreçlerini kolaylaştırma.

• Açıklayıcı ekstrenotları (descriptor) ve ulaşılabilir müşteri desteği.

• Teslimat kanıtı (kargo takip, imza, teslim videosu, dijital içerik logu).

• Fraud filtreleri: hız/limit, AVS (uygunsa),IP/coğrafi anomali, cihaz izi.

• POS orkestrasyonu ile onay oranı yüksek ve kural uyumlu kanalı seçmek.

Savunma (Representment):

• Sebep koduna uygun kanıt paketini hızlıca gönderin:

  • Fatura, sözleşme, sipariş özeti

  • Teslimat/kullanım logları (IP, tarih-saat, cihaz, indirme/kullanım kanıtı)

  • İade politikası, müşteriye iletim ve onay kanıtı

  • Müşteri iletişim kayıtları

• Takvimleri kaçırmayın; tek panel rapor ve arşiv, yanıt hızını artırır.
  
  
  

Chargeback Nasıl Hesaplanır? (Oran ve Maliyet)

• Chargeback oranı genellikle: Aylık chargeback sayısı / Aylık toplam işlem sayısı.

• Ağırlıkla %1’in üzeri birçok şemada kritik eşiğe yaklaşmak demektir.

• Maliyet: İşlem iadesi + operasyonel efor + itibar + olası ek ücretler.

• Hedef: Fraud ve anlaşmazlıkları daha sipariş aşamasında azaltmak.

Sıkça Sorulanlar Sorular (SSS)

Chargeback nedir?
Kartlı ödemede, kart sahibinin bankası aracılığıyla bir işleme itiraz ederek bedelin iadesini talep ettiği süreçtir.

Chargeback nasıl yapılır?
Kart sahibi bankasına başvurur; banka itirazı kurallara göre işler. İş yeri delilleriyle karşılık verebilir.

Chargeback itiraz süresi ne kadar?
Ağ koduna/ülkeye göre değişir; kart sahibinde genelde 60–120 gün bandı, iş yerinde ise çok daha kısa yanıt süreleri vardır.

Uluslararası chargeback kuralları (Visa/Mastercard) aynı mı?
Temel prensipler benzerdir; sebep kodları, delil setleri ve takvimlerde farklılık olabilir. Bankanız/ödeme kuruluşunuz sizi yönlendirir.

3D Secure chargeback’i tamamen engeller mi?
Yetkisiz işlemde çoğu zaman sorumluluk kaydırır; ancak hizmet/ürün anlaşmazlıklarında tek başına yeterli değildir.

Chargeback POS nedir?
Fiziki veya sanal POS işlemlerinde doğan chargeback süreçlerini ifade eder. İş yeri tarafında kurala uygun süreç/kanıt zorunludur.

Tahsildar ile Chargeback Riskinizi Yönetin

Tahsildar, KOBİ’den kurumsala uçtan uca tahsilat akışınızı birleştirir ve chargeback risklerini azaltmanıza yardımcı olur:

• Ödeme Geçidi & POS Orkestrasyonu: İşlemleri en uygun POS kanalına yönlendirir, onay oranlarını artırır, hata/ret nedenlerini görünür kılar.

• 3D Secure 2.x & Fraud Katmanı: Risk-bazlı doğrulama, hız/limit kontrolleri, IP/coğrafi anomali ve cihaz izi ile önleyici koruma.

• Linkle Tahsilat & ERP Entegrasyonu: Fatura–tahsilat–iade otomatik eşleşir, kanıt/rapor tek panelde; representment için belge setleri hazırdır.

• Anlık Raporlama & Uyarılar: İade/iptal/chargeback trendlerini görür, erken aksiyon alırsınız.

Tahsilatınızı güvenle hızlandırın, chargeback maliyetini düşürün.
👉 Bugün Tahsildar ile demo talep edin; tahsilat ve fraud yönetimine tek ekrandan hakim olun.