KURGAN Nedir?

KURGAN (Kuruluş Gözetimli Analiz Sistemi) Nedir?

KURGAN; e-belge (e-Fatura, e-Arşiv, e-Defter),beyanlar, SGK, tapu, gümrük, POS ve banka hareketleri gibi çok katmanlı veri setlerini bir araya getirip risk odaklı analiz yapan, denetime yön veren bir sistemdir. Amaç; özellikle sahte belge ve benzeri riskleri erken işaretlemek, mükellefleri proaktif biçimde yönlendirmek ve denetim kaynaklarını etkin kullanmaktır. Türkiye Serbest Muhasebeci Mali Müşavirler Odaları Birliği paylaşımlarında KURGAN’a atıf yapan resmi yazışmalarda sistemin sahte belgeyle mücadele stratejisinin parçası olduğu vurgulanır. 

Vergi Denetim Kurulu’nun kamu sayfaları da uygulamayı; risk analizi, rehber ve strateji dokümanlarıyla birlikte konumlandırır. 

KURGAN Nasıl Çalışır? 

Veri Toplama ve Birleştirme: e-Belge, beyan, SGK, POS/banka, tapu/gümrük vb. kaynaklardan sinyaller toplanır.

1. Modelleme: Yapay zekâ ve istatistiksel yöntemlerle “normal” işlem örüntüleri öğrenilir; sapmalar işaretlenir.

2. Risk Skoru/Önceliklendirme: Mükelleflere ilişkin risk göstergeleri (sektörel sapmalar, ilişkili taraf zincirleri, KDV iade davranışları, personel/ciro uyumu vb.) üzerinden skorlar üretilir.

3. Aksiyon/Denetim Yönlendirmesi: Yüksek riskli profiller, rehberlik, izah talebi veya denetim için önceliklendirilir. (Bu süreç, kamuya açık açıklamalarda risk temelli denetim stratejisi olarak çerçevelenir.) 

Not: KURGAN bir vergi tahsil mekanizması değildir; denetim ve risk belirleme sistemidir. “Kurgan vergisi” ifadesi bu nedenle teknik olarak yanlıştır. 

Kurgan Kimi Etkiler? İşletmeler İçin Ne Anlama Gelir?

• Yeni kurulan şirketler ve yüksek hacimli e-belge düzenleyenler, KDV iade talep edenler, tedarik zincirinde riskli halkalar ile bağlantısı olanlar daha yakından izlenebilir. 

• Amaç “cezalandırma” değil, riskli örüntüleri erken görüp rehberlik/denetim süreçlerini verimli kılmaktır. resmi yazışmada sistem, sahte belgeyle mücadele stratejisinin bileşeni olarak anılır.

Kurgan’ın İşletmeler için avantajları

• Erken uyarı ve öngörülebilirlik: Sektör ortalamasından sapan marjlar, hızlı büyüyen hacimler, uyumsuz stok/ciro/personel ilişkileri gibi sinyallerin izlenmesi; olası bir denetim talebine hazırlıklı olmanızı sağlar.

• Kayıt düzeni → daha hızlı süreçler: e-belge, POS ve banka verilerini tutarlı tuttuğunuzda iade/inceleme süreçleri genellikle daha pürüzsüz ilerler.

• İtibar ve iş ortaklığı güveni: Şeffaf veri ve düzenli mutabakat; tedarikçiler, distribütörler ve finansal kurumlar nezdinde risk algısını düşürür.

• İç kontrolün güçlenmesi: KURGAN’ın baktığı sinyallere göre kuracağınız iç kontroller, fraud ve operasyonel hata riskini de azaltır.

• Kaynak verimliliği: Dağınık araçlar yerine tek panel raporlama, denetim için belge derleme süresini kısaltır.

Dezavantaj / Riskler (hazırlık yoksa)

• Eksik/dağınık kayıt → yanlış alarm: ERP–eBelge–POS–banka verileri uyumsuzsa, haksız risk göstergeleri doğabilir; izah yükü artabilir.

• Manuel süreç bağımlılığı: Excel ara adımları, geç işlenen iadeler, offline mutabakatlar; denetim anında kanıt zincirini zayıflatır.

• Zincir görünürlüğü eksikliği: Tedarikçi/müşteri ağındaki riskli halkaları görememek, sizin profilinizi de yukarı çeker.

• Uyum maliyeti ertelenirse büyür: “Son dakika toparlama” çoğu zaman ekip zamanı ve danışmanlık maliyetini katlar.

“KURGAN’ı neden önemsemeliyim?”

KURGAN’ı “biz de kullanalım” diye değil, “bize bakılırsa hazır olalım” diye önemseyin. Risk-temelli denetim çağında ayakta kalmanın yolu: tam görünürlük, tutarlı veri ve otomasyon.
Aşağıdaki yol haritasını kısa bir “uyum kılavuzu” gibi düşünebilirsiniz:

1) Veriyi tekleştirin

• ERP–eFatura/e-Arşiv/e-Defter–POS–banka akışlarını tek panelde toplayın.

• Fatura–tahsilat–iade–komisyon eşleşmesini otomatik yapın; günlük mutabakatı standartlaştırın.

2) Zinciri görünür kılın

• Tedarikçi/müşteri KVK ve vergi sicil kontrollerini rutine bağlayın.

• Ortak IBAN/telefon/adres gibi riskli ilişki göstergeleri için basit uyarılar kurun.

3) İç kontrolleri netleştirin

• Marj, ortalama sepet, iade oranı, POS onay oranı, banka/pos uyumu gibi metriklere eşik değerler atayın.

• Olağandışı davranışta insan-döngüde kontrol (ikinci göz) mekanizması çalışsın.

4) Delil zincirini hazır tutun

• Denetim/izah talebinde istenecek rapor paketlerini (fatura seti, sözleşme, sevk, mutabakat, banka dekontu vb.) şablon yapın.

• Denetim izlerini (audit trail) değiştirilemez şekilde saklayın.

Mini senaryo (1 dakikalık gerçeklik testi)

• Yeni bayi atağıyla 3 ayda ciro 3× oldu; personel sayısı aynı.

• POS onay oranı %8 düştü; iade/iptal artıyor.

• 2 tedarikçiyle ortak IBAN/iletişim tespit edildi.
  Bu tablo, KURGAN perspektifinde işaretlenebilir bir profil üretir.
  Çözüm: Otomatik eşleştirme/raporlama ile iade nedenlerini sınıflandırın, tedarikçi doğrulamasını sıkılaştırın, POS orkestrasyonuyla onay oranını yükseltin, personele fraud sinyali eğitimi verin.

Tahsildar ile pratik çözüm

Tahsildar; POS orkestrasyonu, linkle ödeme, kredi ile tahsilat, banka hesap entegrasyonu ve ERP bağları ile tüm akışı tek panelde toplar.

• Anlık mutabakat: Fatura–tahsilat–iade–komisyon otomatik eşleşir.

• POS & banka uzlaştırma: Komisyon/taksit/iade ve chargeback şeffaflaşır.

• Rapor ve izlenebilirlik: Denetim paketi tek tık; değiştirilemez log’larla kanıt zinciri korunur.

• Tedarikçi/müşteri görünürlüğü: Basit kurallarla riskli ilişki sinyalleri uyarı verir.

Sıkça Sorulan Sorular ( SSS) 

“Kurgan vergisi” diye bir şey var mı?
Yok. KURGAN bir vergi değil; risk analizi ve denetim sistemidir.

KURGAN kimleri etkiler?
Herkesi etkileyebilir; özellikle yüksek hacimli e-belge düzenleyenler, KDV iadesi talep edenler, hızlı ölçeklenen veya tedarik zincirinde riskli halkalar bulunanlar daha görünürdür.

KURGAN’da riskli görünmek ceza demek mi?
Hayır; bu genelde rehberlik/izah/denetim önceliği anlamına gelir. Tutarlı kayıt ve eksiksiz kanıt seti, süreci kolaylaştırır.

İşletmem ne yapmalı?
Veriyi tekleştirin, mutabakatı otomatikleştirin, tedarikçi doğrulamasını rutinleştirin, rapor/kanıt setlerini hazır tutun. Tahsildar bu dört adımı operasyonel hale getirir.